Kan Hming Ziah Dan Hi

Ramdanga zinchhuak tur Mizoten harsatna an tawh fo chu Hming ziah dan hi a ni awm e. Passport an han buaipui a, hnam dang zawng zawngin an neih - First name leh Last name ang khan kan lo ziak ve si lo a. Hming chhum bung rem ruma rem khawm te pawh a awm theih awm e.

Hnam dang hming ziah dan
Mingo tlangval Adam Smith chuan nupui Mary Jane a nei a, dan phalna thlapa an inneih hnu chuan a nupui chu Mary Smith a ni daih. Tichuan Smith chhungkua an din a, an fate pawh Theodore Smith, Robert Smith etc an ni ve ta vek mai. Hetiang hi khawvel hnam hrang hrangte chuan an hming kalphung a ni hlawm a. Mizote hian kan nei ve lo em ni? Nei e. Kan pi leh pute khan mumal takin thil an kalpui a, thangthar ten kan thlauh thlak sak mai zawk niin a lang.

Mizo pa ve thung
Mizo pa chuan a hming bul velah hnam hming (hnamdang chuan chhungkaw hming an tih) a dah ngai lo. Amaherawhchu, engemaw hunlai atang khan hnam hming hi dah tel chhoh a rawn ni a. A ziak dan dika ziak te pawh awm mah se a dik lo hi a tam zawk kan ni ta a ni. Chhuan 2/3 vel liam taa kan nu leh pa/pi leh pu te khan hming ziah dan dikin lo ziak sela chuan kan ziak dik fur mai tur hi a nia. A diklo zawk kan uar ta mauh mai si a le.

Buaina intanna
Mi pakhat Laldawngkima a awm a, Fanai hnam a ni. Laldawngkima Fanai han ti mai sela, a nupui leh fa te hming tawpah pawh Fanai dah zel mai se chuan, Passport siam dawn emaw, First name leh Last name ziah a ngaihna apianga hming vanga buaina hi kan pumpelh mai tur a ni a. Mahse F.Laldawngkima tih lampang kha kan uar ta zawk a. A fate pawn an hming bulah 'F'  kha han dah ve hlawm mahse, hnamdang hmuh ah a dik thei tawh tlat lo. Buaina intanna.

Awze tawng lakluh
Chuta chhapah thenkhatin hnam dang bula a awlsamna anih beiseiin, awze tawng lalutin Robert Laldawngkima tih ang reng te kan han seng lut a. Robert kha a first name, Laldawngkima kha a last name angin han sawi sateh mahse a chhungkaw member dangte khan a last name an tawmpui thei tlat lo. Chhungkuaa Laldawngkima nih vek thu awm suh. Hnamdang last name inang thap thap ang kha chu a hlat telh telh, a awihawm loh telh telh.

Hming Suasam
Kan Chief Minister te zinga mi pawh kan sawi chhuak tel lo thei ta lo. Pu Lalthanhawla Sailo leh a nupui Pi Lalriliani Sailo han ni mai se a felfai thek tur ania. Pu Lalthan Hawla leh Pi Rii Hawla an ni fo ta zawk a. Hmeichhia na na na Pi Hawla han nih chu hnamdang chuan an pai dam mahna, Mizo tawng atang chuan a awihawm lo nasa mai si. A buai telh telh mai. Hetiang ang deuh hian Passport siam duh luatah mahni pa te hming pawt phel ta mai mai an awm nawk bawk.

Hming Ziak Dan Dik chu enge ni ta?
Khita Mingo val Adam Smith ang khian Laldawngkima Fanai khian nupui Lalsiamthangi Hauhnar a lo nei anih pawhin, an inneih hnu chuan Lalsiamthangi Fanai a ni ve mai ang a. An fate pawh Lalrinawmi Fanai, Thangkunga Fanai etc an ni ve tawh mai ang. Mizo takin a dik thlap a. Hnamdangte hmuhah pawh a dik thlap. A va tha em! Hetiang hian ziak vek ila. First Name leh Last Name sawi leh ziah a ngaih hunah pawh ngaihtuahna seng buai miah lovin kan ziak zung zung tawh mai dawn a ni.

I rilrua zawhna kha
Chhungkaw pa ber leh faten Fanai an dah thap thap khi chu 'Amen' mai a har lo ang a. Nu ber ve thung khi, Mizo hmeichhia ten pasalte hnam an tawm ngai ami? tih hi chhiartu duh tak, i rilrua zawhna awm nghal a ni tih ka hai lo e. Mizo takin a dik thlap thei a ni tih hi kan sawifiah ang. Hemi sawifiah tur erawh chuan Mizo 'Sakhua' sawi a ngai tlat thung.

Mizo hnam hrang hrang kan tih - Lusei, Hmar, Paite, Pawi, etc ten Pathian kan biak danah hian hnam bil biak bik kan nei theuh a. Kristian thlirna (perspective) atangin han sawi fiah ta ila. Mosia hnenah Sinai tlanga Pathian a rawn inlar ang khan, Mizo hnam tinte hian anmahni hnena Pathian rawn inlarna hmun nia an hriat hmun serh bik an nei theuh mai a. Chungte chu - Than tlang, Tan tlang, Muchhip tlang, Laivawr tlang, Lailun Puk etc an ni hlawm a. Hmun bik neia rawn inlar an biak thin chu 'Sa' an ti. 'Khua' erawh chu hmun bik nei lo, mi zawng zawng huap a ni thung.

A tawi zawngin sawi zung zung ila. Tan tlanga 'Sa' awm be thin mipa in, Laivawr tlang a 'Sa' awm be thin hmeichhia, nupui atana a neih chuan, hmeichhia khan an hnam bil biak thin Laivawr tlanga 'Sa' kha be thiang tawh lo a, a pasal biak, Tan tlang ami ngei kha a be tawh dawn a ni. Chumi avang tak chuan 'Hmeichhia leh Chakaiin Sakhua an nei lo' tih tawngkam hi a lo chhuak a ni. Hmeichhia kha eng hnam pawh ni rawh sek sek, a pasal Laldawngkima Fanai te biak 'Sa' ngei kha a va biak ve tawh avangin ama hnam a chhuahsan a, a pasal hnam a zawm ngei ngei a ngai. Fanai a nih ve ngei ngei a ngai. Hetiang taka hnam leh hnam inkar hawlh phak thil pawimawh anih avang hian nupui neih dawn pawhin in pawngpaw lak mai lovin, mipa in a nupui 'Man' a lo pe thin ni pawhin a lang.

Tlipna
Mizo ten hming kan ziah dan chungchangah hian hnam dang te pha lo leh hnam mawl deuh anga inngaihna a awm ang tih a hlauhawm hle a. Sawi tawh ang khian, kan pi leh pute khan ziak  leh chhiar thiam lo in, hming ziak pawh nei ngai lo mahse mumal takin kalphung an lo duang a, an lo fing hle mai. An kalphung tha tak mai en hian kan hming ziah dan pawh hi a dik thlapa ziak dan a awm ngei ang tih hi a rinawm tlat a ni. Hnam dang chanchin zira thangtharte kan hman hlel lai hian, kan thlahtu kan pi leh pu ten khawtlang inrelbawlna leh hnam hrang insuihzawm dan engkim fel tak an lo duang hi i theihnghilh lo ang u.